Ochrona wody i zagrożenia z jakimi musi poradzić sobie człowiek we współczesnym świecie.
Woda, czyli H2O, to ważny element środowiska. Pozwala przeżyć organizmom żywym, jest podstawowym składnikiem każdej komórki roślinnej i zwierzęcej. Niestety, wielu ludzi zdaje się tego nie dostrzegać, marnując wodę i zmniejszając jej zasoby. Tymczasem walka o ochronę zasobów wodnych kuli ziemskiej powinna być realizowana przez każdego człowieka z osobna jak i systemowo przez państwa na świecie.
To ciekawe! Szacowane objętości wody w codziennym użytkowaniu:
• 2l – ilość wody rekomendowanej do wypicia w ciągu dnia;
• 15–20l — mycie zębów, kiedy kran nie jest zakręcony;
• 12–15l — jeden cykl pracy zmywarki;
• 15–30l — dzienne korzystanie z toalety;
• 25–50l — kran odkręcony przez pięć minut;
• 40l — ręczne mycie naczyń;
• 50–100l — 10-minutowy prysznic;
• 120–200l — kąpiel w wannie (w zależności od stopnia napełnienia wanny i jej wielkości).
(Dane uzyskane z publikacji Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie).
Dlaczego woda jest ważna dla każdego organizmu żywego?
Woda – to życie. Jest niezbędna do zajścia procesów życiowych. Stanowi znaczną część wszystkich tkanek i komórek organizmu. Roślinom pozwala przeprowadzić fotosyntezę, dzięki czemu produkują składniki niezbędne im do przeżycia, a dla wszystkich żywych istot na naszej planecie tlen.
Woda jest podstawowym środowiskiem i substratem procesów fizjologicznych komórek każdego organizmu. Ma ogromne znaczenie dla przebiegu procesu trawienia jako swoisty rozpuszczalnik i ułatwia przyswajanie pożywienia. Wchodzi w skład płynów pełniących funkcję ochronną dla mózgu, gałki ocznej i rdzenia kręgowego, a u kobiet i samic zwierząt ciężarnych również płynów owodniowych płodu. Jest odpowiedzialna za termoregulację czy usuwanie ubocznych, szkodliwych produktów przemiany materii. Bez wody człowiek przeżyje maksymalnie trzy dni (bez pokarmu siedem).
Jakie są zagrożenia związane z niedoborem wody i jak prezentuje się sytuacja Polski?
Prawie miliard ludzi nie ma dostępu do czystej wody pitnej, a 2,6 miliarda ludzi na świecie nie ma podstawowych warunków sanitarnych, takich jak toalety czy latryny. Ze względu na rozwój cywilizacyjny zapotrzebowanie na wodę jest coraz większe. Niedobór wody może powodować suszę, której skutkiem są straty w rolnictwie, przesuszenie gleby czy zwiększone prawdopodobieństwo pożarów. Zmiany klimatu oraz nadmiernie rozwinięty przemysł znacznie zubażają zasoby wodne środowiska naturalnego. Także wielkopowierzchniowe hodowle bydła i trzody chlewnej nie tylko zanieczyszczają naturalne, podskórne cieki wodne, lecz także pochłaniają nieproporcjonalnie dużo wody w stosunku do zysków hodowlanych. Problemem (nie przez wszystkich uznawanym) wydają się być też kopalnie odkrywkowe, zaburzające równowagę wód gruntowych.
Zasoby wód powierzchniowych w Polsce cechuje duża zmienność czasowa i terytorialna, co powoduje okresowe nadmiary i deficyty wody w rzekach. Zbiorniki retencyjne charakteryzują się małą pojemnością. Skutkiem tego są trudności w zaopatrzeniu w wodę w niektórych rejonach kraju. W szczególności na południu Polski przemysł oraz specyficzne warunki geograficzne i hydrologiczne, powodują występowanie deficytów wody. Podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę do celów gospodarczych i dla zaspokojenia potrzeb są wody powierzchniowe. Niedobór wody w Polsce spowodowany jest m.in. przez niskie opady, małe odpływy wód powierzchniowych i niekorzystne warunku geologiczne. Mówi się np. o pustynnieniu Wielkopolski na skutek obniżania się powierzchni wód gruntowych i związanej z tym niekorzystnej zmianie stosunków hydrologicznych.
To ciekawe! Zasoby wodne Polski w przeliczeniu na jednego mieszkańca należą do najniższych w Europie (ok. 1600 m3 /rok). W okresach suszy wskaźnik ten może spadać poniżej 1000m³/rok/mieszkańca, podczas gdy dla porównania, na jednego mieszkańca Europy przypada średnio 3 razy więcej słodkiej wody (ok. 4500 m³/rok) a na świecie ok. 7300 m³. (Dane uzyskane z publikacji Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie).
Jak możemy oszczędzać wodę w gospodarstwie domowym?
Oszczędzanie wody w naszych domach jest bardzo łatwe, aby to robić warto stosować takie sposoby jak:
- sprawdzanie czy kran został dobrze zakręcony
- korzystanie z prysznica zamiast wanny
- wstawianie pralki, tylko gdy jest pełna ubrań
- zakręcanie wody podczas mycia zębów, rąk czy twarzy
- używanie zmywarki zamiast mycia naczyń ręcznie
- wybieranie wodo oszczędnego sprzętu AGD
- inwestowanie w filtry, aby pić wodę z kranu
- niewyrzucanie śmieci do toalety
- zainstalowanie perlatorów w kranach
- podlewanie roślin deszczówką
- naprawienie cieknących urządzeń
- instalowanie przydomowych oczyszczalni ścieków z zamkniętym obiegiem wody
- stosowanie małej retencji
- uniknie stosowania produktów jednorazowego użytku (na wyprodukowanie każdego opakowania czy jednorazówki w skali świata zużywa się rocznie około 330 mld m3 wody! Jest to ilość, która odpowiada ilości wody zużytkowanej przez okres 6 miesięcy przez całe Chiny lub zaopatrzenia mieszkańców Londynu w wodę na okres 250 lat!);
(Dane uzyskane z publikacji Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie).
Co to jest retencja?
Retencja to zdolność do magazynowania wody w krajobrazie czy glebie. Dzięki temu poprawie ulega bilans wodny. Zasoby powiększają się, ponieważ szybki spływ powierzchniowy (jeden z procesów krążenia wody w przyrodzie, stanowi go część opadu, która spływa po powierzchni gruntu do zbiorników wodnych) zastępowany jest przez powolny odpływ gruntowy (woda utrzymująca się blisko powierzchni gruntu tworzy odpływ gruntowy, zasilający wody powierzchniowe). Tworzone w lasach zbiorniki retencyjne stają się bardzo dobrym siedliskiem życia wielu, związanych z wodą gatunków roślin i zwierząt. Bogata bioróżnorodność natomiast pozwala utrzymać równowagę w przyrodzie.
Mała retencja to zatrzymywanie wody w gospodarstwach domowych, na przykład zbieranie wody deszczowej do różnych zbiorników, w celu jej zużytkowania w pracach domowych lub do podlewania przydomowego ogródka. Przykładem małej retencji jest budowa małych oczek wodnych, zaniechanie monokultur nawet na małych terenach np. trawnikach, a zastąpienie ich łąkami kwietnymi. Ponadto, ważne jest stawianie na bioróżnorodność.
Podsumowując, woda jest niezbędna do przeżycia każdego żywego organizmu. Choć ze względu na wiele czynników zasoby wody są z dnia na dzień mniejsze, co może w przyszłości doprowadzić do krytycznego niedoboru wody na świecie, istnieją jednak sposoby, aby temu zapobiec. Ludzie muszą jednak uświadomić sobie jak ważna jest woda i zacząć dbać o nią w odpowiedni sposób. Dlatego wzywamy każdego mieszkańca Gminy Powidz do chwili refleksji nad znaczeniem wody, konsekwencjami jej niedoboru, a przede wszystkim do działania na rzecz jej ochrony.
Przygotowała: Fabiola Somerfeld
